Tatry Polskie - wiadomości ogólne

www.tatry.turystyka-gorska.pl

 Tatry są najwyższym pasmem w łańcuchu górskim Karpat ( jedynym o charakterze alpejskim ). Pod względem geograficznym dzielą się na 4 części: Tatry Bielskie, Tatry Wysokie, Tatry Zachodnie i masyw Siwego Wierchu. Tatry rozciągają się od zachodu od Przełęczy Huciańskiej do Przełęczy Ździarskiej stanowiącej wschodnią granice pasma. Główna grań Tatr ma długość 75 km. Granica między Tatrami Zachodnimi i Wysokimi biegnie przez słowacką Dolinę Cichą, Przełęcz Liliowe, Dolinę Gąsienicową a następnie wzdłuż koryta Suchej Wody. Natomiast granica między Tatrami Wysokimi a Bielskimi przebiega przez Przełęcz pod Kopą. Najwyższym szczytem Tatr jest Gerlach 2655 m, najwyższym punktem w granicach Polski są Rysy 2499m, a najwyższym szczytem całkowicie leżącym na terytorium Polski jest Kozi Wierch 2291 m. Tatry Polskie obejmują obszar 175 km2. Najwieksza część Tatr, bo ponad 3/4, znajduje się po słowackiej stronie granicy.

- budowa geologiczna - Tatry Wysokie zbudowane są w większości ze skał krystalicznych - granitoidów, Tatry Zachodnie zbudowane są z granitów, gnejsów oraz ze skał osadowych takich jak wapienie, łupki, dolomity i piaskowce. Ze skał osadowych ( wapienie, dolomity i piaskowce ) zbudowane są także Tatry Bielskie oraz masyw Siwego Wierchu a także północna część Tatr Wysokich ( np. Gęsia Szyja )

- roślinność - Tatry można podzielić na 6 pięter roślinności:

  pogórze (do 700m)

  pas lasów dolnoreglowych (do 1250 m) - buk, jodła, świerk, jawor oraz krokus, szarotka alpejska

  pas lasów górnoreglowych (do 1550 m) - świerk, limba, brzoza karpacka, wierzba śląska, jarzębina

  kosodrzewina (do 1800 m)

  hale (do 2300m) - sasanka alpejska, jałowiec, karłowata wierzba, wrzos, borówka, sit skucina, boimka dwurzędowa

  turnie (po wyżej 2300 m) - przeważnie mchy, porosty (np. wzorzec geograficzny - Rhizocarpon geographicum, zielonkawy porost spotykany na skałach) i trawy oraz rośliny kwiatowe

- zwierzęta - jeleń, sarna, lis, wilk, ryś, niedźwiedź, kozica, świstak, ptaki - głuszec, drozd, cietrzew, orzeł przedni, sokół krzykliwy, orlik krzykliwy, jastrząb, myszołów, puchacz, kilka gatunków sów, ryby - pstrągi, płazy i gady - salamandra plamista, zaskroniec, żmija zygzakowata

- pogoda - Tatry leżą w strefie przejściowej między klimatem morskim a kontynentalnym. Ze względu na wysokość Tatry charakteryzują się klimatem wysokogórskim który cechuje duża zmienność i częste załamania pogody, częste spadki ciśnienia, inwersje temperatur (temperatura w wysokich partiach gór jest wyższa niż w dolinach) oraz lokalne wiatry - wiejący od południa halny. Największa ilość opadów przypada na lato (czerwiec, lipiec), najmniejsza na zimę. Znaczna część opadów w Tatrach ma postać śniegu. W miarę ciepła i pogodna jest jesień, choć pod koniec września zdarzają się już pierwsze opady śniegu (który jednak nie utrzymuje się długo). Śnieg utrzymuje się w Zakopanym ok. 3 miesiące, a na Kasprowym Wierchu ok. 7 miesięcy w roku.

- wody - Tatry leżą na europejskim dziale wód. Po stronie polskiej liczba źródeł przekracza 1000. Woda w potokach tatrzańskich jest krystaliczne czysta i nadaje się do picia, choć jest uboga w składniki mineralne. W rejonie Tatr Zachodnich znajdują się wywietrzyska o wydajności kilkuset litrów na sekundę odwadniające sąsiednie doliny oraz wiele tatrzańskich jaskiń. Prócz wielu potoków Tatry charakteryzują się także dużą ilością stawów polodowcowych. Do największych należy Wielki Staw Polski (34,5 ha) i Morskie Oko, a do najgłębszych także Wielki Staw Polski (79 m) i Czarny staw pod Rysami (76 m). Do największych wodospadów w Tatrach należy, odwadniająca Wielki Staw Polski i dająca początek Potokowi Roztoka licząca ok. 70 m wysokości Wielka Siklawa. Po niżej na tym samym potoku znajdują się efektowne Wodogrzmoty Mickiewicza.